Na próchnicę narażone są przede wszystkim dzieci, gdyż ich zęby są mniej zmineralizowane niż u dorosłych. Mogą ją mieć nawet niemowlęta, u których dopiero co pojawiły się mleczaki. Przeczytajcie, co to jest próchnica butelkowa oraz w jaki sposób można jej zapobiegać.

Próchnica butelkowa – przyczyny

Próchnica butelkowa dotyczy głównie niemowląt i dzieci do czwartego roku życia – zarówno tych karmionych butelką, jak i piersią, ale dodatkowo „dokarmianych” słodzonymi sokami i herbatkami z np. popularnego kubka-niekapka. Rozwojowi wywołujących próchnicę bakterii z rodziny streptokoków, które wytwarzają kwasy niszczące szkliwo zębów, bardzo sprzyjają zawarte w napojach i sztucznym mleku cukry (sacharoza, fruktoza i glukoza). Również sztuczne tworzywa, z jakich wykonane są kubki i butelki, stanowią znakomitą pożywkę dla tych bakterii.

Aby uniknąć próchnicy butelkowej, należy jak najwcześniej oduczyć dziecko zasypiania i ciągłego przebywania z butelką w buzi, natomiast starszym dzieciom wyeliminować karmienia nocne. Podczas snu zmniejsza się wydzielanie śliny obmywającej zęby, a przez to spada poziom zakwaszenia w jamie ustnej. To bardzo prosta droga do tego, aby zęby zaczęła atakować próchnica. Oczywiście nie każde dziecko karmione w ten sposób będzie miało próchnicę butelkową. Duże znaczenie ma tu  także podatność zębów na działanie wspomnianych bakterii i kwasów. Jednak ryzyko pojawienia się ubytków w bardzo delikatnych zębach mlecznych, w takim przypadku jest niezwykle duże.

Objawy próchnicy butelkowej

W jaki sposób rozpoznać pierwsze objawy próchnicy butelkowej? Białe i brązowe kropki na górnych siekaczach to coś, co powinno zaniepokoić. Najczęściej plamki te pojawiają się w pobliżu dziąseł, ale dość szybko zajmują większą powierzchnię pozostałych zębów mlecznych. Jeśli więc zauważymy takie objawy u dziecka, nie można czekać i należy od razu udać się do lekarza stomatologa.

Zachęcam też do regularnych i profilaktycznych wizyt z dzieckiem u stomatologa od momentu pojawienia się pierwszych ząbków.  Bardzo często pierwsze objawy próchnicy mogą być niewidoczne dla rodzica gołym okiem.

Próchnica butelkowa – leczenie

Leczenie obejmuje przede wszystkim rygorystyczne przestrzeganie takich zasad jak mycie zębów po ostatnim posiłku i picie w nocy wyłącznie wody. Warto też przyjrzeć się diecie dziecka na co dzień i usunąć z niej wszelkie ciasteczka, chrupki, herbatniki itp. a zastąpić świeżymi owocami i warzywami oraz zrezygnować z wszelkich słodzonych napoi.

Leczenie zmian próchnicowych odbywa się w gabinecie dentystycznym i może to być:

• fluoryzacja,
• impregnowanie (inaczej lapisowanie zębów) roztworem azotanu srebra,
• zakładanie wypełnień lub koron.

O postępowaniu decyduje lekarz po zbadaniu pacjenta.

Próchnica butelkowa – zapobieganie w 5 krokach

Jak w przypadku większości schorzeń i tu można zminimalizować ryzyko pojawienia się próchnicy butelkowej, jeśli tylko postawimy na odpowiednią profilaktykę. Oto pięć prostych zasad, bardzo ważnych dla zdrowia malucha:

1. Mycie dziąseł i zębów dziecka –nawet jeśli niemowlę nie ma jeszcze zębów należy dbać o higienę jego jamy ustnej. Najlepiej przemywać jego dziąsła dwa razy dziennie (rano i wieczorem) gazikiem, który wcześniej nasączamy przegotowaną i lekko przestudzoną wodą. W ten sposób oczyścimy jamę ustną dziecka z resztek jedzenia. Kiedy niemowlak ma już pierwsze ząbki kupujemy szczoteczkę odpowiednia dla wieku, możemy też już zacząć używać pasty. Starsze dzieci powinny wyrobić sobie nawyk dokładnego mycia zębów rano i wieczorem oraz powinny mieć wpojone , by po szczotkowaniu już nic nie jadły przed snem.
2. Unikanie cukrów – jeszcze do niedawna funkcjonowało przekonanie, że niemowlę po 4 miesiącu życia powinno dostawać soki owocowe jako element ich dziennego jadłospisu. Dziecko do prawidłowego rozwoju nie potrzebuje soków, ani żadnych słodzonych herbatek – zwykła woda jest wystarczająca. Jeśli wyrobimy w dziecku zdrowy nawyk jej picia, również w późniejszym okresie życia z chęcią będzie po nią sięgać.
3. Mycie smoczka i łyżeczki – niestety wciąż zdarza się widzieć mamy oblizujące smoczek lub plastikowe sztuczce, które upadną na podłogę. Nie ma chyba łatwiejszego sposobu, by przekazać małemu dziecku bakterie wywołujące próchnicę. Zamiast tego najlepiej po prostu przepłukać smoczek pod bieżącą wodą lub wodą z butelki. Podobnie lepiej nie korzystać z tego samego kubka ani nie całować malca bezpośrednio w usta.
4. Ograniczanie jedzenia z butelki – nie można pozwalać dziecku zasypiać z butelką ani tym bardziej chodzić z nią w ciągu dnia. Zamiast tego zachęcajmy dziecko do samodzielnego jedzenia rączkami. O metodzie karmienia BLW pisałam już tutaj (https://mamaortodonta.pl/blw-metoda-karmienia-dziecka-oparta-na-zaufaniu-i-zabawie/).
5. Wizyty u stomatologa od najmłodszych lat – regularne, raz na pół roku, odwiedzanie dentysty jest bardzo ważne. Tylko specjalista będzie w stanie fachowo ocenić stan zdrowia jamy ustnej dziecka, a także rozpoznać objawy próchnicy. Pierwsza wizyta zalecana jest tuż po rozpoczęciu okresu ząbkowania.

Pamiętajmy, że profilaktyka to podstawa.