W trakcie ciąży bardzo ważna jest większa niż zazwyczaj dbałość o higienę i zdrowie jamy ustnej. Zaniedbanie jej może prowadzić do różnych chorób i stanów zapalnych, które wywołują bakterie. To z kolei może skutkować różnymi powikłaniami ciąży, z przedwczesnym porodem włącznie. Można więc zaszkodzić nie tylko sobie, ale i swojemu dziecku. Przeczytajcie co robić, aby zachować odpowiednią profilaktykę i stan zdrowia jamy ustnej w ciąży

Regularnie i prawidłowo czyść zęby

To pierwsza rzecz, o której każda ciężarna powinna pamiętać. Wydawałoby się, że jest to oczywiste, ale uwierzcie mi, bywa z tym różnie. Poranne nudności, zalecone leżenie, wieczorna ospałość… ciąży towarzyszą różne stany, które nie zawsze sprzyjają zachowaniu odpowiedniej hieny jamy ustnej.

Tymczasem co najmniej dwa razy dziennie powinnaś dokładnie wyszczotkować zęby, używając przy tym pasty z fluorem, a następnie oczyścić nicią dentystyczną powierzchnie styczne. Można również stosować płyny do płukania jamy ustnej, jeśli odczuwasz taką potrzebę i dobrze się po nich czujesz, ale nie jest to konieczne.

A teraz uwaga! Gdy w pierwszym trymestrze ciąży męczą Cię mdłości i wymioty, to nie myj zębów bezpośrednio po zwróceniu kwaśnej treści żołądka, lecz najpierw przepłucz jamę ustną wodą.. W treści żołądkowej znajduje się kwas, który powoduje m.in. erozję szkliwa. Należy odczekać około pół godziny, aż szkliwo się zmineralizuje i wtedy dopiero można je bezpiecznie oczyścić.

Odpowiednio się odżywiaj

Jak już wcześniej stwierdziłam, w trakcie ciąży zęby są podatne na próchnicę z powodu naszych zaniedbań lub przyzwyczajeń. Twoja dieta powinna być bogata w warzywa, które nie tylko dostarczą niezbędnych witamin i  minerałów, ale także mają niski potencjał próchnicotwórczy. Staraj się przygotowywać posiłki tak, aby ich główną część stanowiły warzywa, a uzupełnieniem były jaja, mięso, kasze i dobre tłuszcze. Unikaj pokarmów przetworzonych, gotowych dań w torebkach lub puszkach, wyrobów cukierniczych i oczywiście słodyczy. Wszystko to zawiera szkodliwe tłuszcze trans oraz wiele niezdrowych dodatków takich jak  konserwanty i barwniki. Jeśli kupujesz produkt w opakowaniu naucz się czytać składy. Najlepsze jest proste jedzenie tzw. real food – warzywa kupione od rolnika i kawałek pieczonego mięsa. Jeśli potrzebujesz w węglowodanów dołóż ulubioną kaszę. To świetny pomysł na zdrowy obiad.  Dobra dieta pełni ważną funkcję nie tylko w kontekście Twojego zdrowia, ale także w kontekście rozwoju i mineralizacji zębów u rozwijającego się dziecka.

Kobiety w ciąży często cierpią na bezsenność co niestety może rodzić pokusę sięgnięcia do lodówki.  Nocne podjadanie bardzo podnosi ryzyko rozwoju próchnicy. W nocy nasze zęby są szczególnie bezbronne, ponieważ wydzielamy mniej śliny, w której są zawarte enzymy unieszkodliwiające działanie i rozwój bakterii.

Nie unikaj dentysty!

Najlepiej by było, gdybyś wyleczyła zęby jeszcze przed zajściem w ciążę. W pierwszym trymestrze jeśli nie ma takiej konieczności, lepiej nie wykonywać zabiegów stomatologicznych. Ale żeby było jasne – leczenie zębów jeśli jest konieczne, może być przeprowadzone bezpiecznie w każdym okresie ciąży.

Drugi trymestr (a więc od 12 do ok. 25 tygodnia) jest okresem najbardziej optymalnym, jeśli chodzi o rozwój płodu, a tym samym jest najkorzystniejszy do prowadzenia ewentualnych działań stomatologicznych. Wtedy również pierwsze nieprzyjemne objawy ciąży już mijają i samopoczucie wraca do normy.

Trzeci trymestr będzie już mniej komfortowym okresem do leczenia zębów, choć oczywiście, jeśli zachodzi potrzeba, zęby również można w tym czasie leczyć. Wizyty jednak nie powinny być zbyt długie, a kobieta nie powinna być kładziona na płasko, żeby nie powodować niepotrzebnego ucisku na żyłę główną dolną.

Jeśli żaden nagły stan nie zmusi Cię do wizyty u dentysty w ciąży obowiązkowo powinnaś odbyć wizyty kontrolne. Pierwsza powinna mieć miejsce w 3-4 miesiącu ciąży, natomiast druga w 8 miesiącu. Pozwoli to fachowo ocenić stan zdrowia Twojej jamy ustnej i w razie potrzeb zawczasu zainterweniować.

Podczas takiej ciążowej wizyty kontrolnej dentysta powinien również udzielić Ci niezbędnych informacji na temat tego, jak należy dbać o higienę jamy ustnej dziecka. Mam tu na myśli informacje m.in. o tym, jak należy dbać o higienę ustną malucha od pierwszych dni życia, jak czyścić jego buzię i kiedy powinna odbyć  się pierwsza wizyta z dzieckiem u dentysty. Informacje o tym jak z dbać o zdrowie ząbków u malucha znajdziecie tutaj.

W czasie ciąży można i warto przeprowadzić profesjonalny zabieg higienizacji. Zabieg usuwania kamienia nazębnego  ultradźwiękami  (tzw. skaling) jest bezpieczny. Stan zapalny dziąseł związany z płytką i kamieniem nazębnym oraz zapalenie przyzębia u kobiety ciężarnej może nieść ze sobą niekorzystne konsekwencje dla przebiegu ciąży i zdrowia dziecka, a nawet przyczynić się do przedwczesnego porodu.

Wiele przyszłych mam pyta mnie czy mogą w ciąży stosować znieczulenie miejscowe. To kolejny mit, który głosi, że w ciąży lepiej nie znieczulać, przez co wiele kobiet unika  dentysty mimo próchnicy czy nawet bólu zębów, a to tylko pogarsza ich stan. Znieczulenie miejscowe może być jak najbardziej stosowane u kobiet w ciąży. Zastosowanie odpowiedniego środka znieczulającego pozwoli zminimalizować nieprzyjemne odczucia w trakcie leczenia, a tym samym zmniejszyć stres pacjentki, który może wpłynąć bardziej niekorzystnie na przebieg ciąży niż sam lek znieczulający.

Podobne  mity dotyczą usuwania zębów. Oczywiście ekstrakcja to ostateczność i stomatolodzy często są w stanie uratować nawet mocno zniszczony ząb. Jeśli jednak  nie nadaje się on do odbudowy i powoduje stany zapalne, ciąża nie jest przeciwskazaniem do jego usunięcia.

Pamiętaj, że..

Kiedy dojdzie do zaniedbań i pojawi się ból zęba nie bierz żadnych leków na własną rękę. Udaj się do stomatologa i koniecznie poinformuj go, że jesteś w ciąży. Lekarz dobierze leczenie i niezbędne leki odpowiednie do Twojego stanu.

Unikaj prześwietleń. To ważne zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy tworzą się wszystkie tkanki organizmu dziecka. Promieniowanie jonizujące może ten proces zakłócić. Czasami zdjęcie rtg jest niezbędne do podjęcia decyzji o usunięciu zęba czy podczas leczenia kanałowego. Stosując nowoczesną radiologię cyfrową, dobrze dobraną dawkę i staranność procedury oraz fartuch ołowiany i kołnierz na szyję u kobiety w ciąży zdjęcie rtg można bezpiecznie wykonać.

Będąc w ciąży należy szczególnie dbać o dziąsła. W tym czasie kobieta jest szczególnie podatna na choroby dziąseł i  przyzębia. To hormony ciążowe sprawiają, że dziąsła stają się rozpulchnione, częściej krwawią, a nawet bolą. Utrzymując odpowiednią higienę  zapobiegniesz rozwojowi stanu zapalnego.