Leczenie ortodontyczne jest procesem długotrwałym, wiadomo więc, że w jego trakcie mogą nastąpić różne wydarzenia. Czy należy zdejmować aparat stały, jeśli okazuje się, że pacjentka jest w ciąży? A co w momencie, gdy konieczne jest leczenie próchnicy, usuwanie kamienia lub ekstrakcja ósemki? Od razu uspokajam – w żadnym z wymienionych przypadków nie ma powodów do obaw, a aparat ortodontyczny w niczym nie przeszkadza.

To, co na pewno powinniśmy zrobić, jeszcze przed założeniem aparatu, to upewnić się, że wszystkie zęby są dobrze wyleczone i nie ma w nich ukrytych infekcji. Im bowiem uzębienie jest zdrowsze, tym mniej ewentualnych niedogodności możemy spodziewać się już w trakcie leczenia. Wiadomo jednak, że po drodze mogą wydarzyć się pewne nieprzewidziane rzeczy. Co wtedy?

Aparat ortodontyczny a wymiana wypełnienia

Stan zapalny, choroby dziąseł, wymiana wypełnienia, wyrzynanie się ósemek. Takie problemy dotykają też oczywiście pacjentów, którzy mają założony stały aparat ortodontyczny. Nie jest to natomiast powód do zmartwień, gdyż dobrzy stomatolodzy potrafią poradzić sobie z wykonywaniem działań stomatologicznych w naprawdę różnych warunkach. Wbrew więc powszechnym obawom pacjentów – by wyleczyć zęby, wcale nie trzeba usuwać aparatu. Generowałoby to jedynie niepotrzebne koszty oraz czas.

W zdecydowanej większości przypadków wystarczy jedynie usunąć zamek w aparacie. Kiedy jednak  Twój stomatolog nie ma odpowiednich narzędzi i umiejętności, radziłabym dobrze logistycznie (sprawnie i szybko) rozplanować wizyty u poszczególnych specjalistów. Można np. udać się rano do lekarza ortodonty, by odkleił zamek, a po południu iść do swojego lekarza dentysty na wymianę wypełnienia, po czym znów (wieczorem lub kolejnego dnia) wrócić do ortodonty na ponowne przyklejenie zamka. Szybkie działanie jest w tym wypadku niezwykle ważne, bo dzięki niemu leczenie ortodontyczne na pewno nie zastopuje się ani nie cofnie.

Aparat ortodontyczny a uzupełnienia protetyczne i ekstrakcja ósemek

Pacjenci często zastanawiają się nad tym, czy mogą leczyć się ortodontycznie, skoro posiadają uzupełnienia protetyczne. Oczywiście, że tak. Jeśli mają np. korony, to są do nich przeznaczone specjalne preparaty, dzięki którym da się przymocować zamek na koronę porcelanową.
Podobnie wiele wątpliwości nasuwa usuwanie ósemek. Czy dokonywać ich ekstrakcji, kiedy nosi się aparat stały? Co prawda panuje opinia, że ósemki – czy to zatrzymane, czy takie, które nie mieszczą się w łuku – powinny być usunięte jeszcze przed leczeniem ortodontycznym, ale tak naprawdę można je też usunąć w jego trakcie. W sytuacji, gdy pacjent ma założony aparat, który dystalizuje (przesuwa w tył) zęby w łuku zębowym, usunięcie ósemki w trakcie noszenia aparatu może ułatwić ten ruch. A jeśli w planach jest założenie aparatu już po usunięciu ósemki, to kiedy powinniśmy się zdecydować? O ile nie wystąpiły żadne powikłania, najlepiej już w momencie, kiedy rana będzie zagojona i pacjent będzie mógł otwierać buzię tak samo szeroko jak przed zabiegiem. Z reguły należy więc poczekać około dwóch tygodni.

Aparat ortodontyczny a ciąża

Zdarza się, że zaczynam z pacjentkami proces diagnostyczny, robimy zdjęcia rentgenowskie i wyciski do modeli, po czym na kolejnej wizycie (tej omawiającej plan leczenia) okazuje się, że kobieta jest w ciąży. Co wtedy? Zaczynać leczenie ortodontyczne czy lepiej nie? Nie ma jednej reguły, ale ja raczej radzę w takich sytuacjach zaczekać do porodu i zakończenia okresu połogu. Po pierwsze dlatego, że wiele kobiet źle znosi początki ciąży. Osłabienia, wymioty, bóle głowy i senność są u nich na porządku dziennym, a do noszenia aparatu też trzeba się przecież przyzwyczaić. Po drugie u niektórych przyszłych mam z łatwością dochodzi do zapalenie dziąseł z powodów hormonalnych, które pojawia się na początku drugiego trymestru i nasila aż do ósmego miesiąca ciąży. W tym czasie dziąsła są podatne na stany zapalne i krwawienia. Nie jest to jednak regułą. Leczyłam pacjentki, które już z założonym aparatem ortodontycznym zaszły w ciążę i przez cały jej okres kontynuowałyśmy leczenie, a mimo to wszystko przebiegało prawidłowo.

Aparat ortodontyczny a potrzeba zmiany kształtu zęba

Częstym problemem u pacjentów ortodontycznych są różnice w wielkości zębów. Jedną z nich są  tzw. mikrodontyczne dwójki (czyli zbyt małe w stosunku do jedynek) lub pacjent ma odbudowany ząb, tak, że po jego prawidłowym ustawieniu aparatem trzeba wykonać nową odbudowę, aby uzyskać prawidłowy kształt. Wówczas także nie ma potrzeby zdejmowania całego aparatu, a jedynie zamki z zębów, które mają być odbudowane. Dlaczego nie można było zrobić tego wcześniej? Ponieważ przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego zęby są zazwyczaj zbyt zsunięte, by móc je odbudować – najpierw trzeba więc zrobić na nie miejsce. Podobnie może być z jedynkami, kiedy występuje diastema i też planujemy ją zamknąć kompozytem.Wszystko zależy od proporcji i symetrii zębów. Wiadomo, że te jednoimienne powinny być symetryczne po obu stronach, a całe uzębienie musi być proporcjonalne, by efekt był zadowalający.

Aparat ortodontyczny a leczenie kanałowe

Czy w trakcie noszenia aparatu ortodontycznego można leczyć zęby kanałowo? Tak, jeśli zajdzie taka konieczność, trzeba to zrobić, a ząb mieć pod kontrolą. A jak długo należy odczekać po leczeniu kanałowym zęba, by założyć aparat? Moim zdaniem jeżeli jest to ząb, który miał przewlekłe i zaniedbane stany zapalne, to nawet od trzech do sześciu miesięcy, aby upewnić się, że zmiana w kości prawidłowo się goi. Warto mieć pewność, że leczenie przebiegło prawidłowo. W pozostałych przypadkach leczenie ortodontyczne możemy zacząć od razu po wyleczeniu zęba.

Aparat ortodontyczny a usuwanie kamienia

I wreszcie na koniec dosłownie kilka słów o usuwaniu kamienia i osadu. W trakcie leczenia ortodontycznego nie tylko można, ale wręcz trzeba wykonywać profesjonalne zabiegi higienizacyjne. Noszenie aparatu utrudnia zachowanie odpowiedniej higieny jamy ustnej, a jak wiemy – ta jest przecież najważniejsza.

Aparat ortodontyczny a badania radiologiczne

Czy mogę wykonywać prześwietlenie zębów w aparacie? Tak, jak najbardziej. W trakcie leczenie mniej więcej po roku wykonuję kontrolne rtg – pantomogram, aby mieć pod kontrolą także ruchy korzeni zębów, które jak wiadomo ukryte są w kości szczęk.

Aparat ortodontyczny a rezonans magnetyczny

Zdarzyło  mi się kilka razy prośba od pacjenta o zdjęcie aparatu ortodontycznego przez badaniem rezonansem magnetycznym. Według najnowszych doniesień noszenie aparatu nie jest przeciwwskazaniem do tego badania, choć w obrazowaniu mogą wystąpić pewne artefakty (ciemnie plamy), które niekiedy mogą zniekształcać obraz i utrudniać interpretację wyniku. Przed wykonaniem takiego badania lekarz ortodonta powinien jedynie zdjąć wszystkie ruchome elementy aparatu ortodontycznego oraz sprawdzić, czy wszystkie pozostałe elementy są prawidłowo przymocowane.

Mam nadzieję, że zabrałam dla Was najczęstsze wątpliwości, przed którymi stoją obecni i przyszli  posiadacze aparatów ortodontycznych 🙂