Być może niejednokrotnie zastanawialiście się czym jest wada zgryzu?! Wiem z doświadczenia, że pacjenci nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, że mają wadę zgryzu, gdyż na pierwszy rzut oka ich zęby wydają się proste. Dlatego dziś opisuję w uproszczeniu wady zgryzu, które możecie zaobserwować u siebie lub swojego dziecka.
Wada zgryzu jest zaburzeniem w budowie i w czynnościach narządów jamy ustnej. Zaburzenie może być ograniczone tylko do zębów lub łuków zębowych i ich wzajemnych relacji. Zauważymy wtedy najczęściej krzywe zęby, zęby wyrastające poza łukiem zębowym lub łuki zębowe są niedopasowane do siebie.
Jeśli nieprawidłowy układ łuków zębowych jest powiązany z nieprawidłowościami w budowie kości szczęk, w rysach twarzy może być widoczna asymetria i cofnięcie lub wysunięcie bródki, albo górnego piętra twarzy.
Wady zgryzu można podzielić ze względu na kierunek przestrzenny, w którym się rozwijają: poprzeczne, pionowe (góra-dół) lub pośrodkowe (przednio-tylne). Rozpatrując je w ten sposób wyróżniamy:
WADY POPRZECZNE
- Zgryz krzyżowy – to wada zgryzu objawiająca się tym, że którykolwiek z zębów dolnych nachodzi na zewnętrzną część zębów górnych, czyli odwrotnie niż być powinno. Występuje wtedy, gdy szczęka górna jest za wąska w stosunku do żuchwy. Zgryz krzyżowy może być częściowy boczny (wtedy tylko zęby dolne boczne nachodzą na boczne górne) jednostronny lub obustronny, częściowy przedni (zęby tylko dolne przednie nachodzą na przednie górne) lub całkowity (charakteryzuje się zachodzeniem połowy łuku zębowego dolnego na górny). Zgryzy krzyżowe mogą manifestować się asymetrią w twarzy, czyli tzw. krzywą bródką.
- Zgryz przewieszony – występuje wtedy, gdy szczęka górna jest za szeroka w stosunku do dolnej. Dotyczy zębów bocznych górnych, które całkowicie, a więc za bardzo, nachodzą na zęby boczne dolne. Zgryz powstaje na skutek poszerzenia górnego łuku zębowego lub zwężenia dolnego, albo występowania obu tych objawów równocześnie. W praktyce najczęściej spotyka się zgryz przewieszony w obrębie jednego zęba.
WADY PRZEDNIO-TYLNE
- Tyłozgryz – jest to wada, w której dolny łuk zębowy jest za bardzo cofnięty w stosunku do łuku zębowego górnego. Zęby górne znajdują więc się znacznie przed zębami dolnymi i oba łuki może rozdzielać przerwa lub jeśli przerwy nie ma, wtedy siekacze górne są przechylone. Wada ta może wynikać ze zbyt doprzednio ustawionego łuku zębowego górnego, lub zbyt dotylnie ustawionego łuku zębowego dolnego, co w praktyce występuje częściej. W rysach twarzy wada ta objawia się cofnięciem bródki i wywinięciem wargi dolnej. W grę mogą wchodzić też tzw. zaburzenia szkieletowe, czyli zbyt rozbudowana kość szczęki lub kość żuchwy nie dość dobrze rozwinięta, które często mają podłoże dziedziczne.
- Przodozgryz – to wada odwrotna do tyłozgryzu. Jest to zgryz, w którym dolny łuk zębowy (żuchwa) jest za bardzo wysunięty do przodu w stosunku do łuku górnego. Przy tej wadzie jest bardziej zaznaczona i wysunięta broda oraz warga dolna. Często wiąże się z wadą wymowy. Szczególnym rodzajem wady z grupy doprzednich wad jest progenia- czyli zbyt mocno rozbudowana żuchwa, wada ta występuje rodzinnie.
WADY PIONOWE GÓRA-DÓŁ
- Zgryz otwarty – zgryz, w którym między zębami górnymi, a dolnymi możemy dostrzec prześwit, czyli zęby górne nie dotykają zębów dolnych. W zależności od nasilenia, wada w rysach twarzy objawia się tym, że dolna część twarzy jest najczęściej wypukła i długa tzw. „long face”. Usta są zbyt wypchnięte albo stale uchylone lub mocno napięte, gdy pacjent stara się je połączyć .
- Zgryz głęboki – zgryz, w którym zęby górne zakrywają zęby dolne powyżej normy, np. w odcinku przednim zęby górne zakrywają powyżej 2/3 wysokości zębów dolnych. W rysach twarzy objawia się tym, że dolna 1/3 twarzy jest skrócona w wymiarze pionowym, a nad bródką występuje głębokie, poprzeczne wcięcie tzw. pogłebiona bruzda wargowo-bródkowa.
Niezależnie od wad wymienionych powyżej możemy wyróżnić tzw. NIEPRAWIDŁOWOŚCI ZĘBOWE:
- Stłoczenia – zgryz, w którym z powodu braku miejsca zęby są obrócone lub położone na zewnątrz lub do wewnątrz w stosunku do innych zębów, czyli popularnie opisywane przez pacjentów jako krzywe zęby.
- Szparowatość – zgryz, w którym z powodu nadmiaru miejsca zęby są tak położone, że nie stykają się ze sobą, a między nimi znajdują się widoczne „szpary”. Wada ta często występuje rodzinnie.
Konsekwencje wad zgryzu
Wszystkie z wymienionych wad zgryzu klasyfikują się do leczenia ortodontycznego. Oczywiście sukces leczenia często jest uzależniony od stopnia nasilenia wady i tego, na jakim etapie rozwoju znajduje się pacjent. O wiele łatwiej bowiem leczy się wady zgryzu u dzieci i młodzieży niż u dorosłych. W przypadku cięższych wad szczękowo-twarzowych (tzw. gnatycznych) często niezbędna jest współpraca z chirurgiem, ale leczenie ortodontyczne nadal odgrywa bardzo ważną rolę i jest częścią terapii.
Chciałabym też zaznaczyć, że wada zgryzu to nie tylko kwestia estetyki uśmiechu, ale także zdrowia jamy ustnej. Wśród konsekwencji nieleczonej wady zgryzu można wymienić chociażby choroby przyzębia i dziąseł oraz próchnicę zębów. Jeżeli zęby są stłoczone dużo trudniej jest nam zadbać o ich odpowiednią higienę. Na powierzchniach stycznych zębów tworzy się próchnica, która jest często niewidoczna gołym okiem i atakuje najczęściej dwa sąsiadujące zęby. Niezrównoważona okluzja może powodować starcia zębów i odsłanianie się szyjek zębowych.
Ponadto niejednokrotnie przy wadach zgryzu dochodzi do zaburzenia funkcji stawów skroniowo-żuchwowych i mięśni, które mogą objawiać się bólami zębów, twarzy, głowy, karku lub okolicy ucha, szumami usznymi, ograniczeniem możliwości otwierania ust, bólem podczas żucia twardych pokarmów, nadmiernym zaciskaniem zębów czy zawrotami głowy.
Dzień dobry, mam pytanie. W czerwcu miałam zakładany tradycyjny metalowy aparat. Góra i dół od razu. Mam waska szczękę i zęby były scisniete. Teraz jest już super, zmiana na plus,choć sporo jeszcze przede mną 😉 Dziś miałam wymianę górnego druta. Od 2 tygodni odczuwam jednak pewien dyskomfort. Nie wiem czy to normalne, dlatego chciałabym się Pani poradzić 😊 podczas ziewania, czy mocnego otwierania buzi przeskakuje mi w.. szczęce.. stawie szczękowym po lewej stronie ? Nie czuje bólu, tylko ten przeskok mnie denerwuje. Czy to normalne? 😉 pytałam dziś ortodontki i mówiła, że ma nadzieję, że to mi minie. Jej odpowiedź nie była merytoryczna.. Sprawdzała zdjęcie rtg i mówiła, że dla stawów już teraz jest i tak dużo lepiej niż miałam, bo wcześniej górne zęby 'wisialy’ nad dolnymi, bo na dole mam właśnie bardzo wąska szczękę. Proszę o pomoc
Niestety nie mogę pomóc przez internet. Musiałabym panią najpierw zbadać. Wizyta u dobrego fizjoterapeuty mogłaby pomóc.
Dzień dobry, czy u dzieci z zębami mlecznymi leczy się ortodontycznie zgryz krzyżowy? Czy należy czekać aż wyrosną zęby stałe?
Zgryz krzyżowy leczymy jak najwcześniej, jak tylko dziecko jest w stanie współpracować. Często jest to wiek 5-6 lat.
Właśnie założyłam aparat 🙂 jednak do górnej piątki jest doklejony od spodu niebieski ” cukierek” bo ząb zatrzymywał się na dolnym zamku i ogolnie pani ortodontka nie kogla tego tak zostawić ,jest to trochę kłopotliwe bo przez to lekko seplenię oraz problem przy jedzeniu. Co to ma na celu ? Czy to jedyne rozwiązanie? Prawdopodobnie będę to miała do końca leczenia, czyli jakieś dwa lata .
To tzw. rozklinowanie zgryzu, żeby nie ”zgryzać” dolnych zamków. Nie jest to konieczne do końca leczenia .
Dzień dobry, a jak leczyć przodozgryz u niespełna 2-letniego dziecka? Gdzie szukać pomocy – u ortodonty, logopedy, a może u neurologopedy? Z góry bardzo dziękuję za podpowiedź!
Z pozdrowieniami,
Maria
Na leczenie ortodontyczne jest jeszcze za wcześnie. Proszę skupić się na profilaktyce wad zgryzu, rozważyć wizytę u ortodonty, który wskaże możliwe przyczyny rozwijania się tej wady u dziecka i kierunek leczenia w przyszłości.
Witam mam 19 lat, ostatnio byłem u ortodonty w celu założenia aparatu stałego. Okazało się że Pani nie zakłada stałych (podobno po zdjęciu zawsze są jakieś dziury w zębach i ona od 20 lat zajmuje się ruchomymi) tylko ruchome. Zdecydowałem się na ruchomy, noszę go już około miesiąca ale jestem zaniepokojony tym co czytam w internecie. Mianowicie, że aparaty ruchome są przeznaczone dla dzieci (do 12 lat). Czy według Pani taki aparat może mi pomóc? Bardzo proszę o odpowiedz.
Trudno mi powiedzieć, bo nie wiem jaka jest pana wada. Generalnie można stosować aparat stały u dorosłych (do rozbudowy łuków) choć ostateczne, estetyczne ustawienie zębów i tak potem wymaga aparatu stałego.
Bardzo dziękuje!! 🙂 Nikt w internecie tego tak dobrze nie opisał.
Mam lekki zanik dziasel przy gornych zebach. Nie jest to spowodowane choroba lecz wlasnie wada zgryzu. Czy moge miec zalozony aparat staly czy jedynie system clear aligner.
Plan leczenia i zastosowane aparaty może być przedstawiony jedynie po szczegółowym zbadaniu dziąseł i przyzębia oraz przeprowadzonym wywiadzie.
Dzień Dobry , mam niedlugo 12 lat i mam pytanie mogla by pani powiedziec jaka mam wade? Poniewaz jak scisne zeby to gorne mam wysuniete do przodu :/ i jedynki mi zaslaniaja , mozliwe ze bede miec aparat ktory szybciej leczy wade i mam pytanie kolejne ile bedzie trwac takie leczenie zwykłym aparatem a tym ktory szybciej leczy?
Niestety z samego opisu i bez zbadania oraz diagnostyki nie można określić wady zgryzu ani ustalić czasu leczenia.
Witam, mam pytanie noszę aparat od dwóch dni na góre a do tego na dolnych siódemkach mam przyklejony biały twardt preparat któy bardzo utrudnia jedzenie. Czy jest on tylko czasowo czy na cąły okres noszenia aparatu?
Nie wiem jak lekarz zaplanował leczenie, proszę go o to spytać. Najprawdopodobniej preparat ma służyć rozklinowaniu zgryzu.
Dzień dobry. Czy w przypadku tyłozgryzu u trzylatka wskazana jest już konsultacja u ortodonty? Czy szukać jeszcze pomocy u innego specjalisty – fizjoterapeuty? Pozdrawiam serdecznie
Konsultacja jest wskazana w celu poznania przyczyny rozwijającej się wady i przeciwdziałania jej.
Witam. Mam 2 latka, ktory ssie kciuk, proby odzwyczajenie spełzają na niczym. Syn ma tyłozgryz ktory bardzo szybko sie pogłębia. Czy mozna podjac juz jakieś leczenie u ortodonty czy na razie jedynym sposobem na walke z wada jest oduczenie ssania kciuka ? Wada jest tez po czesci dziedziczna.Syn tez spi z otwartą buzią i bardzo się slini.
W wieku 2 lat nie zakłada się dzieciom aparatu. Leczenie w tym wieku to profilaktyka, walka z nawykami. Proszę zastanowić się, dlaczego synek śpi z otwarta buzią, udać się do dentysty i zgłosić to. Ślinienie może być objawem krótkiego wędzidełka języka.
Witam. Mam tylozgryz i aparat na dół i górę. Z tyłu na zębach mam założone coś co podtrzymuje szczękę w prawidłowym zgryzie. Jednak moje zeby się „nieschodza” tak jak wczesniej.. przez co nie potrafię gryźć. Jak długo trwa taki stan? Co zrobić żeby zacząć normalnie jeść.. już próbowałam gryźć miękkie potrawy a moje zęby nie gryza…
Trudno mi odpowiedzieć na pytanie, bo nie wiem jaka technika leczenia ortodontycznego jest tu użyta.
Ile się płaci za aparat ortodątyczny u 12 latki?
To zależy jaki to aparat.
Jak rozróżnić przodozgryz od zgryzu krzyżowego częściowego przedniego obustronnego? Myślałam, że w wadzie krzyżowej nie jest zachowana oś symetrii, ale na zdjęciach w tym wpisie jest zachowana… mogę prosić o wyjaśnienie? 🤔
Nie ma zgryzu częściowego przedniego obustronnego – jest on tylko z przodu, jest to też nazwany przodozgryzem.
Witam, mam 11 miesięczna córeczkę. Jest na etapie ząbkowania. W trakcie wychodzenia są 1 i 2 góra i dół. O ile dół mam wrażenie że jest ok o tyle góra wygląda jakby dwójki szły w lini za jedynkami nie w jednej Lini. Żeby jeszcze do końca nie urosly. Między jedynkami też jest ok 2-3mm przerwy. Czy taka sytuacja jest normalna i Ząbki mogą się właściwie usadowić czy powinnam się martwić? Serdecznie pozdrawiam Anita
W tym wieku powinno się odbyć pierwszą kontrole u dentysty, warto na wizycie rozwiać swoje wątpliwości.
Witam,
Mam 23 lata i stały aparat na gorze, ( niedlugo zakladam tez na dol)mam też krzywa przegrode nosowa I zastanawia mnie czy :
1.moje zeby ustawiane są,,pod krzywy nos,,
Mam w planach operacje na krzywa przegrode nosowa I zastanawia mnie czy pi tej operacji nie będę musiała jeszcze raz zakładać aparatu , moja ortodontka aktualnie jest na urlopie A ja się mega zestresowalam że leczenie jak wyprostuje sobie przegrode pójdzie w piach bardzo proszę o odpowiedź
Najrozsądniej byłoby najpierw wykonać operacje na przegrodę nosa, a następnie rozpocząć leczenie ortodontyczne. Jeśli już ma pani aparat to proszę się poddać jak najszybciej operacji i potem kontynuować leczenie ortodontyczne.