Ssanie kciuka jest bardzo powszechnym nawykiem u dzieci. Tak niepozorne przyzwyczajenie może siać spustoszenie w zgryzie młodego człowieka, dlatego trzeba mu jak najszybciej przeciwdziałać.
Ssanie kciuka to bardzo mocne przyzwyczajenie. Jesteśmy ssakami i nawet kilkudniowe noworodki, a nawet dzieci w łonie matki, wkładają sobie palce do buzi chcąc zaspakajać swoją naturalną, pierwotną potrzebę. Małe dzieci w ten sposób uspakajają się, ale trzeba wiedzieć, że takie zachowanie ma również negatywne skutki.
Negatywne skutki ssania palców
Niestety ssanie palców może powodować następujące problemy ze zgryzem:
- górne przednie zęby zaczynają nieestetycznie wystawać z buzi;
- górny łuk zębowy staje się zwężony, co prowadzi do rozwoju zgryzu krzyżowego;
- dolne siekacze przechylają się do wewnątrz buzi;
- zgryz otwarty przedni, czyli górne i dolne zęby, nie stykają się ze sobą;
- tendencja do powstania tyłozgryzu/tyłożuchwia przez spychanie żuchwy kciukiem do tyłu.
zgryz otwarty, rys. mamaortodonta
Kiedy jest to niebezpieczne?
Od razu zaznaczam, że nie ma powodów do paniki. Cały proces zmian trwa latami. Jeśli nawyk ssania palców występuje w okresie uzębienia mlecznego (do ok. 5 lat), efekty deformacji zgryzu nie są jeszcze utrwalone. Jeśli do tego wieku wyeliminujemy nawyk, najprawdopodobniej zgryz ulegnie samoistnej korekcie w ciągu ok. 6 miesięcy, ponieważ równowaga mięśniowa jamy ustnej i twarzy wraca do normy.
Jeśli nawyk przetrwa do okresu, kiedy dziecko ma już kilka zębów stałych stałych (ok 8-9 lat) jest wielce prawdopodobne, że wada zgryzu utrwali się i będzie wymagała aktywnego leczenia ortodontycznego.
Jak poradzić sobie z nawykiem ssania kciuka u dziecka?
Na szczęście większość dzieci z nawyku ssania kciuka wyrasta samoistnie do ok 5 roku życia. Jeśli tak się nie dzieje, warto podjąć próby wyeliminowania go.
Jeśli maluszek ma bardzo dużą potrzebę ssania, warto rozważyć podanie smoczka. W późniejszym okresie łatwiej pozbyć się smoczka niż uwolnić od ssania kciuka. W okresie ząbkowania dziecko ma szczególne silną potrzebę ssania paluszków, dobrze jest mu podawać do rączki gryzaczki, by odwrócić uwagę od ssania paluszków.
Jeśli nawyk występuje u nieco starszego dziecka, oprócz delikatnego namawiania przez rodziców warto odbyć wizytę u lekarza stomatologa lub ortodonty w celu motywacji młodego pacjenta. Lekarz powinien wytłumaczyć maluchowi jakie skutki pociągnie za sobą ssanie palca i jakie są konsekwencje, a ponadto zmobilizuje dziecko do zaprzestania nawyku. Autorytet lekarza pozwoli też rodzicom odwoływać się do jego opinii .
Jeśli dziecko jest dobrze nastawione i chce przestać ssać palec, można mu pomóc przez smarowanie palca gorzkim preparatem kupionym w aptece, który zadziała tu przypominająco i zniechęcająco do ssania. Mniej więcej po 6 tygodniach od pierwszej wizyty motywującej, zapraszam pacjenta na wizytę kontrolną. Jeśli okazuje się, że wszystkie metody zawiodły, można zaproponować aparat, który pomoże dziecku uporać się z nawykiem.
Jeśli chodzi o wybór aparatu jest mnóstwo możliwości, należy pamiętać , że rodzaj aparatu jest dobierany indywidualnie i zależy od wieku dziecka, wady zgryzu czy innych dysfunkcji towarzyszących ssaniu kciuka. Możemy zastosować:
- płytkę typu retainer Hawleya podobną do tej, którą noszą pacjenci po zakończeniu leczenia ortodontycznego. Dla zachęcenia dziecka aparat może być wielokolorowy i z naklejkami. Aparat wypełnia przestrzeń w buzi tam, gdzie wchodzi język, a przez to zniechęca dziecko do wkładania palca do ust;
Płytka typu retainer Hawleya
- płytkę przedsionkową, która przebiega między zębami i wargami, a w środku ma zamontowany koralik, który dodatkowo sprzyja ćwiczeniom pionizowania języka;
Płytka przdesionkowa z koralikiem
- Aparat Night lingual wrapping dr Bonneta -jest to aparat, który jednocześnie trenuje prawidłową pozycję języka i jest stosowany wyłącznie na noc.
Night lingual wrapping dr. Bonneta
Noszenie tego typu aparatów musi być wzmocnione motywowaniem dziecka i tłumaczeniem mu, że aparat ma za zadanie pomóc mu w przezwyciężeniu nawyku.
Ja jestem zwolenniczka zakładania aparatów na stałe. Nie dają one dziecku możliwości wyjęcia z ust, przez co na pewno spełniają swoją rolę. Wśród nich można wybrać:
- aparat Bluegrass – składa się z pierścieni umieszczonych na zębach trzonowych oraz drutu stalowego przylutowanego do pierścieni. Na środku w przedniej najwyższej części podniebienia znajduje się koralik, który nie dotyka podniebienia po to, aby mógł się łatwo obracać. Pacjent za pomocą języka obraca krążek, zapominając w ten sposób o ssaniu palca lub jeśli trafia na niego palcem przypomina mu on o tym, aby go tam nie wkładać. Innymi rodzajami tego typu aparatów są aparaty z pionowo tępo zakończonymi kolcami lub szczebelkami;
aparat Bluegrass, fot. www.ortodonciatecnodent.com
aparat Bluegrass, fot. www.ortodonciatecnodent.com
- aparat Quad Helix – mocowany jest na stałe, ma z przodu pętelkę, na którą dziecko natrafi jeśli włoży palec do buzi. Aparat ten jednocześnie może być tak aktywowany, że koryguje zgryz krzyżowy często spotykany przy ssaniu palca;
Quad Helix, fot. www.orthotechohio.com
- aparat A.L.F. Advanced Lightwire Functional – można go tak zaprojektować, aby jednocześnie rozbudowywał zwężoną szczękę, i zamontować z przodu koralik przypominający.
Aparat A.L.F. fot. Triclinium
Dodam jeszcze tylko na koniec, że bywają dzieci, u których nawyk ma głębsze podłoże emocjonalne, jest formą odreagowywania trudnych sytuacji, wtedy niezbędna może okazać się pomoc psychologa.
Dobór terapii i aparatu ortodontycznego jest sprawą bardzo indywidualną i zależy od osobowości dziecka, jego wieku i rozwijającej się wady zgryzu. Zadanie, jakie stoi przed rodzicami dzieci z nawykiem ssania palca, nie jest łatwe, ale na pewno warto podjąć tę walkę i znaleźć zaufanego lekarza, który pomoże dziecku uporać się tym nawykiem.
You might also like
Leave A Reply