Język pełni wiele ważnych funkcji: nie tylko pozwala nam odczuwać smaki, ale także ssać, połykać, rozdrabniać pokarm, żuć. Pomaga nam mówić, ponieważ bierze udział w tworzeniu poszczególnych głosek. Ale czy wiecie, że język ma również znaczący wpływ na rozwój budowy jamy ustnej w okresie dziecięcym, a przez to również na prawidłowy zgryz? Dlatego bardzo ważna jest jego prawidłowa pozycja. Dziś opiszę Wam, jak ona powinna wyglądać i z czym się wiąże.

Bez wątpienia język jest bardzo ważnym organem naszego ciała, choć może na co dzień nie jesteśmy świadomi jak wiele od niego zależy. W momencie, kiedy się rodzimy, język ułożony jest tak, że od razu daje nam możliwość oddychania przez nos i ssania w tym samym czasie. Bardzo ważna jest kontrola i koordynacja języka, który bierze udział w takich czynnościach jak: żucie, połykanie, oddychanie, mowa, lizanie, ziewanie, kaszel, wymioty oraz wpływa też na kontrolę balansu naszego ciała.

Język wpływa na całe nasze ciało

Język  zbudowany jest z dwóch rodzajów mięśni – wewnętrznych oraz zewnętrznych, które łączą go z „najbliższym otoczeniem”, a więc pośrednio z innymi mięśniami naszego ciała. Mięśnie wewnętrzne rozpoczynają się i kończą w obrębie języka, natomiast mięśnie zewnętrzne mają połączenie od języka do kości czaszki (do podstawy czaszki i żuchwy) oraz do kości gnykowej (znajduje się w gardle), dlatego mogą wpływać nie tylko na funkcje jamy ustnej, ale również innych części ciała.

Prawidłowa pozycja języka to taka, gdy grzbiet i koniuszek języka dotykają podniebienia. Sprawdźcie, czy w pozycji spoczynkowej i przy zamkniętych ustach tak właśnie jest! Nieprawidłowe ułożenie języka, gdy spoczywa on w dnie jamy ustnej powoduje, że lekko uchylamy usta i automatycznie, nieświadomie przesuwamy głowę trochę do przodu, żeby ułatwić sobie oddychanie. Jedne mięśnie karku są wtedy bardziej napięte, inne mniej. Pozycja kręgosłupa szyjnego jest pośrednio związana z mięśniami przymocowanymi do języka. Prawidłowa  postawa ciała jest częściowo wspierana przez język ułożony na podniebieniu. Człowiek jest całością, dlatego utrata balansu i zwiększenie napięcia jednych mięśni  pociąga za sobą odległe skutki np. w postawie ciała. Dodatkowo po wyczerpaniu się tzw. mechanizmów kompensacyjnych może dojść do bólów głowy, twarzy, szyi, karku czy pleców.

Język pomaga kształtować prawidłowy zgryz

Z punktu widzenia ortodoncji język odgrywa olbrzymią rolę w kształtowaniu się zgryzu. Prawidłowa pozycja języka, który opiera się o podniebienie, wyzwala siły w jamie ustnej, które powodują, że szczęka u dzieci prawidłowo się rozwija. Jak to się dzieje? Otóż język już od urodzenia masując  podniebienie podczas pobierania pokarmu prowokuje je do  poszerzania się. Podniebienie to część kości szczęki, a ta z kolei definiuje wygląd twarzy, wiec jej prawidłowy rozwój jest bardzo ważny.

Przy dysfunkcjach, takich jak np. oddychanie ustami i nieprawidłowe połykanie (gdy język  znajduje się między zębami) język opada na dno jamy ustnej.  Dzieci, które oddychają przez usta z powodu blokady nosa, (gdy cierpią na alergie lub ciągłe infekcje górnych dróg oddechowych, przerost trzeciego migdałka oraz śpią w nocy w z otwartą buzią), mają przez znaczą część doby nieprawidłowo ułożony język. Powoduje to  zwężenie szczęki, często powstaje zgryz krzyżowy, cofnięcie żuchwy i stłoczenia zębów, poprzez brak wystarczającej ilości  miejsca w łuku. W zaawansowanej formie oprócz wady zgryzu, w rysach twarzy objawia się to jako długa i wąska twarz.

Zwężenie szczęki to także potencjalne problemy funkcjonalne w przyszłości – wzrost ryzyka chrapania i bezdechu sennego, a ten jest już groźny dla zdrowia, gdyż wiąże się z chorobami układu krążenia.

Zwróć uwagę na wędzidełko!

Skrócone wędzidełko podjęzykowe powinno być rozpoznane od razu po narodzinach. Jeśli wędzidełko jest za krótkie, powinno być od razu podcięte, jeszcze na oddziale noworodkowym. Taki zabieg jest szybki i prosty.

Za krótkie wędzidełko ogranicza pracę języka i nie pozwala mu prawidłowo pracować. W niemowlęctwie może to się objawiać:

• problemami z karmieniem piersią. Mama będzie miała problem z przystawieniem dziecka do piersi, ponieważ nie będzie ono umiało właściwie się przyssać i brodawka będzie wypadała mu z buzi. Dodatkowo może wystąpić ból i poranienie brodawek z powodu zbyt płytkiego ssania. Niemowlę podczas karmienia bywa niespokojne i szybko się męczy.
• Poza tym taki noworodek ma również słabo opanowaną umiejętność trzymania smoczka w buzi.
• Słaby przyrost wagi i kolki także mogą być jednym z objawów za krótkiego wędzidełka.

Dalsze problemy, jakie mogą występować u dziecka z taką wadą, to np. w okresie przedszkolnym:

• wady wymowy oraz jej opóźniony rozwój,
• rozwój wady zgryzu,
• a także awersja do przyjmowania pokarmów twardych  i do gryzienia.

Jak możecie samodzielnie sprawdzić, czy dziecko ma za krótkie wędzidełko? U noworodków, widać to, kiedy płaczą i mają otwarte usta – na języku widać wtedy „charakterystyczną grubą nitkę od spodu”. U kilkulatka wysunięty do przodu język przyjmuje kształt serduszka, bo wędzidełko trzyma go i ciągnie do tyłu.

Zabieg podcięcia wędzidełka podjęzykowego jest do dość prosty. W naszej klinice wykonujemy go laserowo, po uprzednim znieczuleniu. Ogromną zaletą pracy ta metodą jest brak krwawienia, a przez to lekarz wykonuje zabieg bardziej precyzyjnie. Dodatkowo nie trzeba zakładać szwów, a rana lepiej i szybciej się goi.

Podsumowując, na jakie objawy związane z językiem powinnyście zwrócić uwagę i szukać pomocy specjalisty?

• problemy z karmieniem piersią;
• widoczne krótkie i grube wędzidełko podczas płaczu niemowlęcia;
• utrudnione wysunięcie języka i kształt „serduszkowaty” po wysunięciu;
• oddychanie  buzią i często otwarte usta;
• chrapanie;
• połykanie z językiem między zębami i wciągniętymi policzkami;
• seplenienie międzyzębowe.

Wadom zgryzu i krzywym zębom można zapobiegać. Profilaktyczne działania podjęte już w okresie przedszkolnym lub nawet wcześniej, pomogą zapobiec lub znacznie ograniczyć rozwój poważnej wady zgryzu, a to wiąże się z dobrym zdrowiem, ładną, proporcjonalną twarzą i pięknym uśmiechem.