Moczenie nocne NE (nocturnal enuresis) jest wieloczynnikowym zaburzeniem. Może mieć podłoże genetyczne, rozwojowe, psychologiczne oraz organiczne i przy diagnozowaniu tej przypadłości należy je wszystkie brać pod uwagę. Co ciekawe, badania wykazały, że dzieci z wąską szczęką, przerośniętym trzecim migdałem, mające problem z chrapaniem i OSA (obstructive sleep apnea), czyli obturacyjnym bezdechem sennym częściej cierpią na moczenie nocne, natomiast po leczeniu ortodontycznym RME (rapid maxillary expansion), czyli poszerzeniu szczęki, dolegliwość ta ulega u nich znacznej redukcji.

Moczenie nocne jest często spotykaną dziecięcą przypadłością. Powszechność tej choroby kształtuje się na poziomie 5 proc. u 10-latków, a u 6-latków dobiega już 10 proc. Niektórzy moczą łóżka co noc do wieku szkolnego, a nawet do lat młodzieńczych. Dzieci w wieku od 4 do 6 lat, którym zdarza się to więcej niż dwa razy w miesiącu, diagnozowane są jako chore na NE. Niewątpliwie jest to wstydliwy problem i źródło dyskomfortu. Schorzenie powoduje bowiem poważne napięcia psychiczne i społeczne u dotkniętych nim dzieci.

Przyczyny moczenia nocnego

Przyczyn moczenia nocnego może być wiele, choć etiologia tego schorzenia nie została do tej pory do końca wyjaśniona. Na pewno jednym z czynników jest podłoże genetyczne. Jeżeli rodzice lub rodzeństwo mieli taką przypadłość, może ona dotknąć także najmłodszych członków rodziny. Na występowanie moczenia nocnego u dzieci wpływ mogą mieć również czynniki organiczne, np. wady budowy układu moczowego, rozwojowe lub psychologiczne takie jak stres. Ale to nie jedyne możliwe powody występowania NE u dzieci.

Istnieją też przesłanki, by przypuszczać, że dzieci z wąską szczęką częściej zmagają się z moczeniem nocnym. Przez wąską szczękę mają one również zwężone drogi oddechowe, niewłaściwy (ustny) tor oddechowy, częściej chrapią i cierpią na OSA. Wszystkie te czynniki bardzo często współwystępują i są ze sobą powiązane.

Leczenie moczenia nocnego za pomocą poszerzania szczęki

Istnieją badania naukowe oceniające wpływ leczenia ortodontycznego RME, czyli poszerzania szczęki, na pierwotne moczenie nocne u dzieci długotrwale odpornych na inne formy terapii medycznej. Dzieci te były w wieku 6–15 lat i moczyły się prawie codziennie. W wyniku tych analiz zaobserwowano, że u prawie 50 proc. pacjentów w ciągu pierwszego miesiąca leczenia nastąpiła znacząca poprawa (część z nich przestała się moczyć, a reszcie badanych zdarzało się to znacznie rzadziej). Co ważne, wywiad ujawnił, że terapia skutkowała stabilnym zatrzymaniem moczenia.

RME to metoda leczenia ortodontycznego polegająca na poszerzaniu szczęki za pomocą aparatu Hyrax. Jest on zbudowany z pierścieni oraz specjalnej śruby do rozszerzania szczęki. Podczas noszenia pacjent ma za zadanie przekręcać śrubę według zaleceń lekarza. Podczas jej rozkręcania szczęka stopniowo się poszerza, tworząc bazę kostną do nowego, prawidłowego ustawienia zębów.

Leczenie ortodontyczne RME jest więc nową drogą terapii dzieci z NE. Co ważne mechanizmy pozwalające osiągać tak dobre wyniki dzięki tej metodzie nie są jeszcze do końca poznane i wyjaśnione. Na razie wiemy, że mogą mieć związek z ewidentną poprawą pojemności dróg oddechowych (rynomanometria przed ekspansją i po niej wykazała, że objętość dróg oddechowych poprawiła się średnio o 28 proc.) i ułatwianiem poprawnego oddychania przez nos, a przez to polepszeniem jakości snu dziecka. Pozytywne efekty łatwiejszego oddychania mogą obejmować również lepsze nawilżenie wdychanego powietrza, wyższe nasycenie tlenem i krótsze okresy głębokiego snu. W takich warunkach dzieci lepiej śpią i mogą się łatwiej wybudzać, gdy ich pęcherz jest pełny.

Ale to tylko jedna z hipotez dotyczących pozytywnego wpływu leczenia RME na moczenie nocne. Naukowcy nie wykluczają również, że umieszczenie irytującego urządzenia ortodontycznego w buzi, niezależnie od tego, czy jest ono aktywowane, może zmieniać u dziecka mechanizm przebudzania, tak że łatwiej się ono budzi, gdy ma pełny pęcherz.

Podsumowując, wyniki badań potwierdzają, że ortodontyczne leczenie RME może korzystnie wpływać na zmniejszenie pierwotnego moczenia nocnego u dzieci, mimo że na tym etapie nie można podać prostego wyjaśnienia pozytywnych efektów terapii.