Niedawno spędziłam 2 dni w gabinecie dr. Dominka Piskorskiego w Zakopanem. Takie spotkania są niezwykle cenne, dlatego że możemy  dzielić  się i wymieniać wiedzą oraz doświadczeniem w małym gronie przyjaciół, a dodatkowo przyjrzeć się pracy innego lekarza w warunkach gabinetu ortodontycznego.  Pacjenci dr. Dominika to przeważnie dzieci leczone metodą ortotropii. W terapii tej stosuje się aparaty ortodontyczne, czy raczej ortotropiczne. Są to aparaty Bioblok, nazywane  Bioblok 1,2,3 lub 4 w zależności od fazy leczenia. Domyślam się jednak, że większości z Was mało mówi nazwa tego nurtu. Jeśli jesteście ciekawi, czym jest ortotropia, tłumaczę to w dzisiejszym wpisie.

Twórcą i pomysłodawcą ortotropii jest profesor John Mew, który jest brytyjskim ortodontą, twórcą metody nakierowanej na przyczyny rozwijającej się wady zgryzu i naprowadzającej na prawidłowy wzrost twarzy. Przez ostatnie ponad 50 lat rozwijał swoją niechirurgiczną metodę leczenia nieatrakcyjnego, pionowego wzrostu twarzy u dzieci. Teorię tę nazwał The Tropic Premise.

Kiedy dziecko rozwija się prawidłowo od urodzenia ma zamknięte usta i oddycha przez nos. Jego zęby są delikatnie złączone, język spoczywa na podniebieniu, połykanie przebiega prawidłowo, bez wywoływania ruchu mięśni mimicznych. To tzw. good oral posture, czyli prawidłowa postawa jamy ustnej. Dobrze funkcjonujący maluch nie powinien mieć trudności z żuciem i gryzieniem twardych pokarmów, a także z piciem z kubka już po pierwszym roku życia. W nocy dziecko powinno spać z zamkniętymi ustami, nie chrapać i mieć spokojny sen.

Tak rozwijający się mały człowiek, dodatkowo hartowany poprzez nieprzegrzewanie i zażywanie ruchu oraz mający zdrową dietę będzie posiadać lepszą odporność, a te wszystkie z pozoru banalne fakty warunkują właściwy rozwój jego szczęki i żuchwy oraz odpowiednio drożne drogi oddechowe.

Jeśli good oral posture jest zachowywana przez większość doby (zarówno w dzień jak i w nocy), oczywiście z wyjątkiem momentów, kiedy trzeba otworzyć usta (np. w trakcie mowy, jedzenia, śmiania się, czy mycia zębów), pozwala to wykorzystać pełny potencjał genetyczny i wykształcić jak najbardziej naturalnie oraz stabilne ustawione proste zęby w szerokich łukach, a także atrakcyjny wygląd twarzy. To główne założenia nurtu, jakim jest ortotropia.

Leczenie ortotropiczne nastawione jest na korygowanie pozycji jamy ustnej oraz naukę poprawnego oddychania, czyli niejako nakierowywanie dziecka w trakcie jego wzrostu (między 4-12 rż.) na prawidłowe tory rozwojowe, a przez to korygowanie nieprawidłowości w zgryzie. Terapia składa się z kilku etapów.

Pierwszy to tzw. faza wstępna/przygotowawcza, w trakcie której przeprowadzana jest rozbudowa łuków zębowych szczęki i żuchwy. W tej części wykorzystywany jest aparat Bioblok 1, który należy nosić 24 godziny na dobę, także podczas jedzenia. Ściąga się go wyłącznie do mycia zębów. Rozbudowa następuje w ciągu ok. 4 – 5 miesięcy.

Dzięki temu można przejść do kolejnego, drugiego etapu, czyli eliminacji nieprawidłowej postawy jamy ustnej. W tej części kluczową kwestią jest zmiana nawyku tak, aby zamykanie ust weszło dziecku „w krew” i stało się zupełnie naturalne i podświadome. Służy temu aparat Bioblock 3, który powoduje dyskomfort przy otwieraniu buzi, a tym samym oducza go tego. Powodują to tzw locki, w które aparat jest wyposażony. Po okresie adaptacji do Biobloka 3 powinien on być noszony zarówno w dzień, jak i w nocy.  Można w nim mówić, ale nie można jeść. Jest dość wymagający w użytkowaniu, ale jeśli dziecko dobrze go nosi, to w ciągu 6-12 miesięcy wyrabia podświadomy, prawidłowy odruch zamkniętych ust.

Ważne, aby po wyjęciu z ust Biobloka 3, założyć aparaty Bioblok 2 – górny i dolny ( to tzw. małe aparaty), dlatego pacjent powinien mieć je zawsze przy sobie w pudełku.

Na tym etapie, aby ułatwić dziecku naukę oddychania przez nos i utrzymania złączonych ust, powinno się również zdiagnozować i wyeliminować wszelkie dodatkowe przeszkody np. usunąć patologicznie przerośnięty trzeci migdał, kontrolować alergie, czy wzmocnić odporność i leczyć częste infekcje.

Trzecia faza tzw. retencyjna, to utrwalenie osiągniętych efektów. W tej fazie należy zakładać Bioblok 3 na noc aż do zakończenia okresu wzrostu dziecka (czyli ok. 16 rż. u dziewcząt i 18 rż. u chłopców).

Poza tym w trakcie całego leczenia włączone powinny być ćwiczenia GOPex (Good Oral Posture exercises), które pacjent powinien wykonywać codziennie pod okiem rodzica.

Leczenie ortotropiczne jest wymagające zarówno dla dziecka jak i rodziców. Dedykowane jest bardzo świadomym i zmotywowanym pacjentom. Oprócz wytrwałości w prawidłowym noszeniu aparatów i ćwiczeniach, konieczne są również comiesięczne wizyty, w trakcie których lekarz kontroluje i dostosowuje aparaty. Czy warto podjąć się takiego leczenia? W kontekście zdrowia ogólnego dziecka, ładnej proporcjonalnej twarzy i zębów, które mieszczą się w łuku zębowym uważam, że tak.