Często pacjenci dziwią się, że ortodonci są też stomatologami. Dziś wyjaśnię Wam, jaką drogę trzeba przebyć, aby zajmować się leczeniem wad zgryzu. Co więcej studia dentystyczne mają mocne podstawy ogólnomedyczne. Jeśli jesteście ciekawi, jaką wiedzę trzeba posiąść, żeby wykonywać ten zawód lub ktoś z Was marzy o tym, aby zostać ortodontą – zapraszam do lektury.

Każdy ortodonta jest lekarzem stomatologiem, którym staje się po ukończeniu Oddziału Stomatologii na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego. Najpierw otrzymuje więc tytuł lekarza stomatologa. Po 2002 roku absolwenci dostają tytuł lekarza dentysty, co wynikło z chęci ujednolicenia przepisów po wejściu Polski do Unii Europejskiej, natomiast program studiów jest taki sam.

Studia stomatologiczne

Studia stomatologiczne są to studia medyczne, które obejmują szerokie zagadnienia, nie tylko z dziedziny dentystycznej. Na pierwszym roku są takie przedmioty jak anatomia i histologia. Studenci przez pierwsze dwa semestry uczą się budowy całego ciała na anatomii – w prosektorium odbywają się zajęcia na spreparowanych zwłokach, tak samo wygląda to u studentów wydziałów lekarskich. Dużą wagę przykłada się do nauki anatomii odcinka głowy i szyi, bardzo szczegółowo omawiane są przebiegi mięśni, nerwów, naczyń krwionośnych i chłonnych w tych obszarach ciała. Analizowany jest też cały układ kostny człowieka. Następnie dochodzą takie działy jak anatomia jamy brzusznej, klatki piersiowej, kończyn górnych i dolnych oraz genitaliów. Na histologii przyszli stomatolodzy uczą się budowy i funkcji różnych tkanek całego ciała oglądając je pod mikroskopem. W pierwszym roku muszą więc posiąść podstawy do dalszej nauki medycyny, która zakresem na tym etapie studiów nie różni się między kierunkiem stomatologii, a medycyny. Dodatkowo na pierwszym roku odbywają się ćwiczenia zdolności manualnych. Młodzi studenci lepią zęby z plasteliny i rysują je na papierze milimetrowym w odpowiedniej skali, aby jak najdokładniej przyswajać ich anatomię. Na koniec tych zajęć wszyscy kursanci robią pierwszą plombę w sztucznym zębie.

W kolejnych latach studenci stomatologii mają takie przedmioty jak fizjologia, patofizjologia, biochemia czy farmakologia. Są to przedmioty takie same jak na wydziale ogólnomedycznym, których zakres wcale nie jest zbytnio okrojony. Dodatkowo od trzeciego roku oprócz wykładów i ćwiczeń, odbywane są kliniki, czyli obowiązkowe zajęcia w szpitalach. Tam studenci stomatologii z lekarzem prowadzącym w małych grupach robią obchody po różnych oddziałach z takich specjalizacji jak interna, chirurgia, laryngologia, okulistyka, a nawet ginekologia. W czasie takich zajęć uczą się badać pacjentów i zbierać z nimi wywiad lekarski.

Im bliżej końca studiów, tym stają się one mniej ogólnomedyczne, a bardziej stomatologiczne. Są więc przedmioty takie jak stomatologia zachowawcza, dziecięca, chirurgia, protetyka i ortodoncja. Od trzeciego roku, oprócz teoretycznych wykładów i seminariów, zaczynają się zajęcia z pacjentami pod kontrolą asystenta, czyli lekarza dentysty czuwającym nad przebiegiem prowadzonego leczenia. Na zajęciach ze stomatologii zachowawczej robią wypełnienia i leczenia kanałowe, a na chirurgii stomatologicznej uczą się głównie usuwania zębów oraz asystują w bardziej skomplikowanych procedurach chirurgicznych. Nauce praktycznej zawodu oczywiście towarzyszą seminaria i wykłady.

Co ciekawe na studiach medycznych nie pisze się pracy magisterskiej. Nauka obowiązuje do samego końca i pod koniec ostatniego piątego roku zdaje się tzw. egzaminy dyplomowe – teoretyczny i praktyczny.

Po ukończeniu pięcioletnich studiów stomatologicznych, następuje rok stażu. Absolwenci zostają przypisani do jednostki, akredytowanej do odbywania stażu – jest to najczęściej uczelnia medyczna lub duża przychodnia stomatologiczna. Przez ten rok, początkujący dentysta musi odbyć staże cząstkowe we wszystkich dziedzinach stomatologii. W trakcie stażu lub po nim przystępuje się do Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego (LDEK). Dopiero po jego zdaniu uzyskuje się prawo do wykonania zawodu.

Specjalizacja

Po sześciu latach nauki, taka osoba jest lekarzem dentystą i jeśli interesuje się szczególnie którymś z działów stomatologii, dopiero teraz może zdecydować się na robienie specjalizacji np. właśnie z ortodoncji. Przy czym polskie prawo mówi, że aby wykonywać leczenie ortodontyczne (czy każde inne bardziej wyspecjalizowane w stomatologii) nie trzeba mieć ukończonej specjalizacji, by móc zajmować się daną wybraną dziedziną.

Jeśli stomatolog chce ją osiągnąć musi przygotować się, że jest to trudna droga. Rekrutacja, która odbywa się dwa razy w roku, otwiera w naszym kraju zaledwie kilka wolnych miejsc na pół roku  na odbycie szkolenia specjalizującego. Dostają się na nie osoby, które mają bardzo wysokie wyniki z egzaminu LDEK tj na poziomie 87-90 procent. Szkolenie specjalizacyjne trwa trzy lata i polega na pracy z pacjentami pod kierunkiem kierownika specjalizacji oraz odbywaniu teoretycznych kursów.

Specjalizację można odbywać w ramach rezydentury i wówczas Ministerstwo Zdrowia płaci pensję lub w ramach wolontariatu.

Taką sytuację trudno pogodzić z pracą w prywatnym gabinecie. Zostają na to tylko godziny późno popołudniowe i wieczorne. Często jest tak, że młodzi stomatolodzy, którzy decydują się na taką drogę, pracują po 12 godzi na dobę, po to, aby utrzymać siebie, a jeśli jeszcze dodatkowo zakładają w tym czasie rodzinę, jest to bardzo trudne do pogodzenia.

Stomatolodzy, którzy nie mają tyle szczęścia, by dostać się na specjalizację, a ortodoncja jest ich wymarzoną dziedziną nie są na straconej pozycji. Obecnie na szczęście żyjemy w czasach, kiedy dostęp do wiedzy jest szeroko dostępny – wystarczy tylko chcieć. W Polsce i zagranicą dostępnych jest bardzo wiele wartościowych kursów, wykładów i konferencji. W internecie znajdziemy publikacje naukowe z tematów, które szczególnie nas interesują. Jeśli ktoś chce być dobrym specjalistą w dziedzinie ortodoncji może to osiągnąć, angażując się w zdobywanie wiedzy na różne sposoby.

Ortodoncja to trudna dziedzina, wymagająca wielu wyzwań i tak naprawdę ciągłego dokształcania się. Ktoś kto myśli, że po zrobieniu specjalizacji będzie mógł osiąść na laurach, myli się. O dobrym ortodoncie nie świadczy jedynie dyplom ukończenia specjalizacji, ale ciągłe zgłębianie tej dziedziny medycyny. Ortodoncja bardzo szybko ewoluuje, nie tylko w kwestii metod leczenia, ale też podejścia do pacjenta, diagnostyki, naszej wiedzy na temat tego, jakie są podłoża wad zgryzu i ich powiązania z innymi dysfunkcjami organizmu. Aby móc skutecznie leczyć, trzeba być na bieżąco z aktualnym stanem wiedzy. Studia stomatologiczne i specjalizacja to dopiero wierzchołek góry lodowej.

Moja historia wygląda tak, że w 2002 roku ukończyłam studia stomatologiczne na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym. Przez kilka lat pracowałam w charakterze lekarza stomatologa dzieci i dorosłych. Ortodoncją zajmuję się od 2007. Najpierw brałam udział w wielu szkoleniach oraz konferencjach jej poświęconych. Na odbycie 3 letnich studiów specjalizacyjnych z ortodoncji na Donau University w Austrii zdecydowałam się w 2011 roku. W 2014 roku ukończyłam je z sukcesem uzyskując tytuł Master of Science in Orthodontics. Poza tym co roku odbywam średnio ok. 5 różnych kursów i bywam na wykładach lekarzy ortodontów liczących się we współczesnym ortodontycznym świecie. Mimo tego wiem, że jeszcze przede mną długa droga, ale bardzo się na nią cieszę, bo ortodoncja jest niezwykle fascynująca.