Prawidłowa postawa jamy ustnej w bardzo dużym stopniu warunkuje prawidłowy rozwój zgryzu, ładnych rysów twarzy oraz właściwych funkcji takich jak dobra wymowa i szerokie drogi oddechowe. Język i mięśnie jamy ustnej są naszymi naturalnymi aparatami, wywołującymi siły, które wpływają na układ i wzrost narządu żucia. Jeśli ich pozycja spoczynkowa jest zła, cała reszta też będzie rozwijać się nieprawidłowo. Dlatego należy ją korygować już od najmłodszych lat. Służą temu między innymi ćwiczenia GOPex – Good Oral Posture Exercises, o których dziś napiszę parę zdań.

Czy wiecie jak wygląda prawidłowa postawa spoczynkowa jamy ustnej? To stan kiedy:

• język spoczywa na podniebieniu,
• usta są zamknięte,
• a zęby są lekko złączone.

Taka postawa jamy ustnej powinna być utrzymywana przez każdego człowieka przez całą dobę:

• w dzień poza naturalnymi momentami, w których musimy otworzyć usta, a więc, gdy mówimy, jemy, myjemy zęby, czy śmiejemy się,
• ale również w nocy, gdy śpimy.

Prawidłowa postawa spoczynkowa warunkuje właściwe napięcie mięśniowe w jamie ustnej.

Biologia ukształtowała nas tak, że odpowiednie napięcie stymuluje wzrost komórek kostnych. Wiemy, że kiedy astronauci lecą w kosmos ich szkielet ubożeje z powodu braku nacisku grawitacyjnego. W ten sam sposób, gdy nasze mięśnie nie mają dobrego tonusu, a więc napięcia spoczynkowego i nie są odpowiednio ćwiczone, nie będą wywierały właściwego ciśnienia potrzebnego kościom do utrzymania optymalnego kształtu.

Prawidłowa postawa jamy ustnej jest więc bardzo ważna dla optymalnego wzrostu struktur kostnych twarzy. Przekłada się to na właściwy rozwój zgryzu oraz ładnych rysów twarzy. Kiedy one dobrze się wykształcają, człowiek zyskuje również szerokie drogi oddechowe.

Jest to więc podstawowa zasada dobrego rozwoju zgryzu, dla którego jak już niejednokrotnie pisałam, kluczowy jest okres dzieciństwa. Wady rozwijają się najczęściej w pierwszych okresach życia dziecka, a najlepsze efekty ich eliminacji można uzyskać poprzez ich wczesne przechwytywanie i działanie profilaktyczne już w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Ok. 6-7 r. ż. kończą się bowiem możliwości ich zapobiegania, a ok. 10 r. ż. rozwój twarzy dziecka realizuje się w 99 proc. i nie ma już możliwości ich naturalnej eliminacji.

Istotne jest więc uświadomienie sobie, że we wczesnym dzieciństwie nie każde dziecko musi być leczone aparatami ortodontycznymi, ponieważ wyeliminowanie czynników, które powodują wadę zgryzu oraz wprowadzenie właśnie m.in. odpowiednich ćwiczeń mięśniowych może być wystarczającym postępowaniem, które spowoduje naprowadzanie rozwoju zgryzu na właściwe tory.

Tymczasem w dzisiejszym świecie wiele dzieci ma nieustannie otwartą buzię i złą postawę jamy ustnej. Oczywiście są różne przyczyny takiego stanu rzeczy np. alergie czy przewlekłe stany zapalne górnych dróg oddechowych, które blokują nos i dziecko zaczyna oddychać przez usta, stale otwierając je. Przyczyniają się do tego również niewłaściwa dieta, zła postawa całego ciała i wiele innych. Wszystkim tym czynnikom należy przeciwdziałać. Jednak nawet jak uda nam się je wyeliminować, u wielu pacjentów okazuje się, że niewłaściwa pozycja spoczynkowa jamy ustnej to stan przewlekły i nawykowy. Dziecko ma ją z przyzwyczajenia, inaczej nie umie i nie ma świadomości, że jego język i mięśnie nieprawidłowo się układają. Trzeba więc go tego na nowo nauczyć.

W tym celu opracowano GOPex, a więc ćwiczenia dobrej postawy ustnej. Autorami terapii są ortodonci dr Simon Wong oraz dr Sandra Kahn. To seria prostych ćwiczeń, które mają na celu zmienić nawyki i wypracować prawidłową postawę jamy ustnej. Ćwiczenia te należy prowadzić wykorzystując codzienne czynności, takie jak żucie, mówienie, czy siedzenie. Należy poznać zasady ich prawidłowego wykonywania i ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć, aż zostaną utrwalone i wejdą w nawyk.

Wiem, że rodzicom często trudno jest je samodzielnie opanować z dzieckiem. Dlatego w mojej klinice, w ramach autorskiego programu Orthokids Therapy nie mogło zabraknąć osoby pomagającej małym pacjentom również w tym zakresie. Logopeda Katarzyna Miszczak, prowadzi treningi uczące prawidłowej postawy mięśni jamy ustnej. Seria treningów obejmuje przez 1 miesiąc cotygodniowe sesje, a następnie spotkania kontrolne raz w miesiącu. Każdy rodzic otrzymuje również instruktaż oraz broszurę Orthokids Therapy for You, które są pomocne w kontynuacji indywidualnych ćwiczeń w domu.

Ćwiczenia GOPex prowadzą dzieci do nabywania nawyków, które sprzyjają idealnemu rozwojowi twarzy i szczęki, a to z kolei pozwoli im osiągnąć pełny potencjał z odpowiednio szerokimi łukami i  drogami oddechowymi oraz atrakcyjnymi rysami twarzy. Dzięki treningom i zachowaniu prawidłowej postawy jamy ustnej u wielu pacjentów poprawie ulega ich zachowanie np. efektywniej śpią i zyskują lepszą koncentrację. To wpływa na ich zdrowie i ogólne samopoczucie.